İşıqlanma sözü "işıqlanmaq" felindən törəmiş bir isimdir. Sadəcə işığın düşməsi mənasını verməkdən uzaq, daha dərin və çoxşaxəli bir mənaya malikdir. İşıqlanma, qaranlıqdan işığa, cahillikdən biliyə, qəflətdən şüura doğru bir keçid, bir inkişaf prosesidir. Bu proses həm fərdi, həm də ictimai həyatda özünü göstərə bilər.
Fərdi səviyyədə işıqlanma, insanın özünü tanıması, ətraf aləmi dərk etməsi, həyatın mənasını axtarması və daxili həqiqətini kəşf etməsi deməkdir. Bu, uzun və çətin bir yol ola bilər, özünü tanıma, təcrübələr, düşüncələr və duyğuların dərin təhlili ilə müşayiət olunur. İşıqlanmanın fərdi səviyyədəki təzahürü, insanın mənəvi olaraq yetkinləşməsi, həyatına daha məsuliyyətli yanaşması və öz potensialını tam reallaşdırması ilə nəticələnə bilər.
İctimai həyatda işıqlanma, cəmiyyətin ümumi şüurunun artması, elm və təhsilin inkişafı, tərəqqinin sürətlənməsi, demokratikləşmə və insan hüquqlarının qorunması ilə bağlıdır. Tarixdəki "İşıqlanma dövrü" kimi məşhur bir mərhələ, elmin və rasionallığın üstünlük təşkil etdiyi, cəmiyyətdə ədalətli və humanist idealların yayıldığı bir dövr kimi qeydə alınıb. Bu dövr, Avropa tarixində siyasi və sosial yeniliklərin əsasını qoymuşdur.
Beləliklə, işıqlanma, yalnız işığın düşməsi deyil, həm də düşüncə, bilik, şüur və mənəviyyatın parlamasıdır. Bu, insanın və cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayan, onları daha yaxşı, daha ədalətli və daha xoşbəxt bir gələcəyə aparan bir prosesdir. İşıqlanma bir məqam deyil, davamlı bir səfərdir; bir hədəf deyil, bir prosesdir.