izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qımıldatmaq (f.): Sözün əsas mənası "yavaşca tərpətmək, oynamaq" olsa da, bu hərəkətin həm fiziki, həm də metaforik tətbiqlərini əhatə edir. Fiziki mənada, qımıldatmaq, adətən, kiçik, incə və ya zərif bir hərəkəti, bir şeyin çox az miqdarda yerini dəyişdirməsini ifadə edir. Bu, bir əşyanı yerindən tərpətmək, barmaqları oynamaq, göz qırpmaq kimi hərəkətləri əhatə edə bilər. Hərəkətin sürəti və miqyası azdır və çox vaxt nəzərə çarpmayan dərəcədədir.

Lakin qımıldamaq daha çox insan və ya heyvan üzvlərinin hərəkətlərini təsvir etmək üçün istifadə olunur. Misal olaraq, "barmaqlarını qımıldatdı", "başını qımıldatdı", "qulaqlarını qımıldatdı" ifadələri bu hərəkətlərin zərifliyini və incəliyini vurğulayır. Hərəkətin arxasında bəzən bir məqsəd ola bilər (məsələn, diqqəti cəlb etmək, narahatlığını göstərmək), bəzən isə sadəcə refleks və ya şüursuz bir hərəkətdir.

Metaforik mənada isə, "qımıldatmaq" bir şeyin minimal dərəcədə dəyişməsini, tərpənməsini ifadə edir. Bu, bir vəziyyətin, fikrin və ya hissin çox az miqdarda dəyişməsini, yarımçıq hərəkəti bildirə bilər. Misal üçün, "iqtisadiyyat qımıldamır" ifadəsi iqtisadiyyatın statik vəziyyətdə olduğunu və inkişaf etmədiyini göstərir.

Nümunə cümlədəki ("[Dursun] qırxıq, yuvarlaq başını qımıldadaraq: – Vay, işim nə olacaq? – dedi") istifadə daha çox narahatlıq, qorxu və ya düşüncəliliyə işarə edir. Dursunun başını qımıldatması onun daxili narahatlığını, qeyri-müəyyən vəziyyətin onu necə narahat etdiyini ifadə edir. Bu mənada, qımıldamaq həm də daxili vəziyyətin xarici təzahürü kimi təsvir oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz