Noxtalamaq feli, əsasən heyvanların, xüsusilə də atların, baş nahiyəsinə xüsusi bir işarə, yəni noxta vurmaq, damğalamaq mənasını verir. Bu işarənin vurulma səbəbi müxtəlif ola bilər: heyvanın sahibinin qeyd edilməsi, heyvanın cinsini və ya xüsusiyyətlərini göstərmək, heyvanın kimliyini təsbit etmək və s. Noxtanın özü də müxtəlif formalarda ola bilər: yanma, kəsmə, damğalama və s. vasitələrlə vurulmuş işarələr.
Lüğətlərdəki "heyvanın başına noxta vurmaq" ifadəsi mənası baxımından daha dar çərçivədə qalır. Daha geniş bir izahda noxtalamaq həmçinin, metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, bir işin və ya hadisənin əsasını, mahiyyətini qeyd etmək, qısaca və aydın şəkildə işarələmək mənasında da istifadə oluna bilər. Bu mənada "problemin noxtalamasını etdi" kimi cümlələr qurula bilər. Bu isə problemin əsasını, kökünü müəyyənləşdirmək deməkdir.
Etimoloji baxımdan "noxtalamaq" feli "noxta" sözündən törəmişdir. "Noxta" sözü isə ərəb mənşəli olub, kiçik nöqtə, işarə mənasını verir. Beləliklə, noxtalamaq, bir nöqtə, bir işarə ilə qeyd etmək, damğalamaq mənasını daha dolğun şəkildə ifadə edir.
Verilən nümunə cümləsində ("Yabını noxtalayıb yekə toxum xurcununun yanına çəkdi") "noxtalamaq" feli yabının yerini, mövqeyini dəqiq təyin etmək, qeyd etmək mənasında işlənmişdir. Yəni, yabını başqa heyvanlardan ayırmaq, yerini xüsusi olaraq işarələmək məqsədi ilə noxtalanmışdır. Bu da "noxtalamağın" daha geniş məna çalarlarını göstərir.