Novça sözü Azərbaycan dilində "balaca nov" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki bu qısa izahı genişləndirərək, sözün etimologiyasını, semantik xüsusiyyətlərini və müxtəlif kontekstlərdə istifadəsinə dair ətraflı məlumat verək.
Etimologiya: "Novça" sözü "nov" sözünün diminutiv formasıdır. "-ça" şəkilçisi kiçik ölçülü, incə, nadir və ya sevimli mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "novça" "kiçik nov", "incə nov" mənasını verir. "Nov" sözünün özü də türk dillərindən gəlmə olub, suyun axması üçün hazırlanmış, torpaqdan, daşdan və ya taxtadan düzəldilmiş kanalı ifadə edir. Bu etimoloji məlumat sözün kökünə və mənasının inkişafına işıq salır.
Semantik Xüsusiyyətlər: "Novça" sözü "nov" sözündən fərqli olaraq daha kiçik ölçülü su axıntılarını, yarğanları və ya kanalcıqları ifadə edir. Adətən, təbii yaranmış və ya sadəcə torpağın suyun axması ilə əmələ gətirdiyi kiçik xəndəkləri təsvir edir. Həcmi və ölçüsü "nov"dan xeyli kiçikdir. Söz, suyun axmasının intensivliyini, sürətini və miqdarını ifadə etmək üçün işlədilə bilər. Məsələn, şiddətli yağışdan sonra yaranan kiçik su axıntıları üçün "novça" sözü daha uyğundur.
Cümlədə İstifadəsi: "Novça" sözü müxtəlif cümlələrdə müxtəlif mənalarda işlənə bilir. Misallar:
- Yağışdan sonra bağçada kiçik novçalar əmələ gəldi.
- Dağlardan axan sular kiçik novçalar vasitəsilə dərəyə tökülürdü.
- Qar əriyib, novçalar boyunca şır-şır axırdı.
- Çayın qırağında kiçik bir novça var idi.
Göstərilən nümunələrdən də göründüyü kimi, "novça" sözü təbii hadisələri, əsasən suyun axmasını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişməsə də, hər bir cümlədə özünəməxsus bir rəng qatır.
Fərqləndirmə: "Novça" sözü "arıq", "xəndək" və ya "kanal" kimi sözlərlə sinonim olmasa da, bəzi hallarda onlarla eyni kontekstdə istifadə oluna bilər. Lakin "novça" sözü həmişə kiçik ölçülü su axıntılarını ifadə edir və daha çox təbii yaranmış kiçik kanalları bildirir.