izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nöyüt sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, əsasən neft sənayesində işlənən bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "neft" kimi izah olunsa da, bu izah tam dəqiq deyil. Çünki "nöyüt" sadəcə "neft" deyil, xüsusilə də çıxarılan, emal olunmamış, xam neft deməkdir. Həmçinin, "nöyüt" sözü neftin miqdarından və ya keyfiyyətindən asılı olmayaraq, konkret olaraq çıxarılmış neftin bir hissəsi mənasını da daşıya bilər. Məsələn, "bu quyudan bu gün yaxşı nöyüt çıxdı" deyərkən, həmin gün quyudan çıxarılan neftin miqdarından və keyfiyyətindən razılıq bildirilir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "nöyüt" sözünün türkcə kökləri olduğu güman edilir. Ancaq dəqiq etimoloji izahı hələ də mübahisəlidir. Bəzi tədqiqatçılar onu türk dillərindəki "növ" (növ, çeşid) sözü ilə əlaqələndirir və "neft növü", "neft çeşidi" kimi izah etməyə çalışırlar. Lakin bu izah tam olaraq qənaətbəxş deyil, çünki "nöyüt" sözü əsasən miqdarı ifadə etmək üçün işlənir.

Ədəbiyyat nümunələrində verilən sitatda ("Üç gündür Mirzə Cəmil nöyüt vermir, stansiyada da tapmırıq.") "nöyüt" sözü neftin çatışmazlığını bildirir. Yəni, Mirzə Cəmil neft hasilatını, daha doğrusu neftin gətirilməsini təmin etmir. Burada "nöyüt" sözü "neft" sözünün yerinə işlənərək, kontekstdə daha konkret və aydın bir məna qazanır. Başqa bir nümunədə isə "nöyüt" sözü neftin keyfiyyəti və ya miqdarı ilə bağlı olaraq işlənə bilər: "Bu yataqdan yüksək keyfiyyətli nöyüt çıxarılır."

Beləliklə, "nöyüt" sözü Azərbaycan dilinin neftçilik terminologiyasında özünəməxsus yeri olan, sadəcə "neft" kimi deyil, daha spesifik mənaları əks etdirən bir termindir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq "xam neft", "çıxarılan neft", "neftin bir hissəsi" kimi də izah oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz