O əvəzliyi üçüncü şəxs tək halını bildirən bir əvəzlikdir. Yəni, söhbət əvvəllər adı çəkilmiş və ya kontekstdən aydın olan, lakin yenidən təkrar edilməsinə ehtiyac olmayan bir şəxsdən gedirsə, bu şəxsi "o" əvəzliyi ilə əvəz edirik. Bu əvəzlik həm kişilər, həm də qadınlar üçün işlənir və cümlədə müxtəlif qrammatik funksiyalarda yer ala bilər. Məsələn, felin subyekti, obyekti və ya təyin kimi.
Əvvəlki nümunələrdə olduğu kimi, "O gəldi" cümləsində "o" əvəzliyi cümlənin subyektidir, "Aşıq Qərib sözün deyər avazla; Dindirəndə canım alar o," misrasında isə "o" əvəzliyi şairin sözlərinin təsirini qüvvətləndirdiyi bir şəxsi bildirir. Bu nümunədə "o" nın kim olduğunu anlamaq üçün əvvəlki sətirlərə və ya kontekstdən istifadə etməliyik. "O" əvəzliyinin işlənməsi hər zaman kontekstdən asılıdır.
Dil tarixi baxımından "o" əvəzliyinin kökü qədim türk dillərinə gedib çıxır. Müasir türk dillərində də oxşar formalarda işlənir. Ancaq, əvvəlki dövrlərdə, "o" əvəzliyinin işlənməsində bəzi fərqlər müşahidə edilə bilər. Məsələn, ədəbiyyatda müəyyən tarixi dövrlərdə fərqli üslublarda istifadə oluna bilərdi. "O" əvəzliyinin mənası və funksiyası sadə olsa da, onun istifadə dairəsi genişdir və dilin incəliklərini əks etdirir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "o" əvəzliyi bəzən müəyyən məcazi mənalarda da işlənə bilər. Məsələn, "O, mənim ən yaxşı dostumdandır" cümləsində "o" əvəzliyi sadəcə bir şəxsi deyil, həm də o şəxsin xarakterini, keyfiyyətlərini və müəllif ilə olan əlaqəsini də ifadə edir. Belə hallarda kontekstin anlaşılması daha da vacib olur.