Oyuncaq (oyun + -caq) – İs. 1. Uşaqların əylənməsi, oynamaq vərdişlərini inkişaf etdirməsi, təxəyyülünün və yaradıcılığının zənginləşməsi üçün xüsusi hazırlanmış, müxtəlif materiallardan, formalardan və ölçülərdən ibarət əşya. Bu, yalnız uşaqlar üçün deyil, həm də müxtəlif yaş qrupları üçün, hətta kolleksiya məqsədi daşıyan dekorativ əşyalar kimi istifadə oluna bilər. Məlumatın əldə olunması, bacarıqların təkmilləşdirilməsi və ya sadəcə estetik zövqü ödəmək məqsədilə hazırlana bilər. Oyuncaqlar müxtəlif materiallardan (ağac, plastik, metal, parça, rezin və s.), müxtəlif texnologiyalar vasitəsilə (əl əməyi, sənaye istehsalı) hazırlanır və müxtəlif formalara (heyvanlar, nəqliyyat vasitələri, konstruktorlar, kuklalar və s.) malik olur.
2. Məcazi mənada, hər hansı bir şeyin əhəmiyyətsizliyini, əhəmiyyətsiz və ya yalançı xarakterini vurğulamaq üçün işlədilir. "Bu sözlər, onun ağzından çıxan bütün sözlər, sadəcə oyuncaq idi." Bu mənada, "oyuncaq" sözü yalançılığı, aldatmanı və ya əhəmiyyətsizliyi ifadə edir. Oyuncaq sözünün bu məcazlı mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.
3. Tarixi kontekstdə oyuncaqlar mədəniyyətin, tarixin və ictimai-iqtisadi vəziyyətin əks etdirə bilər. Arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar edilən qədim oyuncaqlar o dövrün uşaqlarının həyat tərzi, oyunları və inancları haqqında qiymətli məlumatlar verir.
Etimologiya: Söz "oyun" kökünə "-caq" mənsubiyyət şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlib. "-caq" şəkilçisi kiçik ölçülü əşyaları, alətləri və ya hissələri ifadə edir. Bu səbəbdən "oyuncaq" sözü əslində "kiçik oyun əşyası" mənasını verir.
Cümlədə işlənməsi:
- Uşaq yeni oyuncaqlarını çox sevir. (birinci məna)
- Onun bütün vədləri sadəcə oyuncaq idi. (ikinci məna)
- Muzeydə qədim oyuncaqların sərgisi təşkil olunub. (üçüncü məna)