Pərpətöyün (Portulaca oleracea) – is. bot. Amaranthaceae (Qızılçiçəklər) fəsiləsinə aid, bir illik, ətli yarpaqları və kiçik, sarımtıl çiçəkləri olan, yerə sərilmiş və ya qısa gövdəli bir yabanı ot bitkisidir. Pərpətöyünün yarpaqları yumşaq və ətli tekstura malikdir. "Pərpətöyün" sözü, türk dillərindən gələn köklərə malikdir və ehtimal ki, "pərpət" (bəzi dialektlərdə yerə sərilmiş deməkdir) və "öyün" (ot bitkisi) sözlərindən meydana gəlmişdir. Bu termin bitkinin yerə sərilmiş, alçaqboylu xarakteristikasını ifadə edir.
Pərpətöyün müxtəlif mədəniyyətlərdə qida məqsədləri üçün istifadə olunur. Gənc yarpaqları xam, salatlarda, ya da bişirilmiş formada, məsələn, şorba, ət yeməklərində və ya digər yeməklərdə əlavə olaraq istifadə edilə bilər. Dadı bir az turş və ədviyyatlıdır. Bəzi regionlarda pərpətöyün müalicəvi bitki kimi də tanınır və bəzi xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Ancaq bu istifadələr elmi cəhətdən tam təsdiq olunmayıb və həkim məsləhəti olmadan pərpətöyünün dərman kimi qəbulu tövsiyə edilmir.
Pərpətöyünün morfoloji xüsusiyyətlərini daha ətraflı nəzərdən keçirərkən, aşağıdakıları qeyd etmək olar: qalın, ətli gövdəsi, xırda, oval və ya qaşıqvari yarpaqları, kiçik və sarımtıl rəngdə olan çiçəkləri, bütün bitkinin ətli toxuması, həmçinin toxumlarının qutucuqda yerləşməsi. Bitki əsasən qumlu və quru yerlərdə, yol kənarlarında, əkin sahələrində və ya boş torpaqlarda rast gəlinir.
Cümlədə nümunələr:
- Bahardan yayadək pərpətöyün bol-bol bitir.
- Qoca nənə salatına təzə pərpətöyün əlavə etdi.
- Pərpətöyünün müalicəvi xüsusiyyətləri haqqında rəvayətlər var.
- O, bişmiş ətə pərpətöyün qatdı.