Pıxtalaşdırma, "pıxtalaşdırmaq" fellərinin məsdər forması olub, südün və ya digər mayenin pıxtalaşması prosesini, və ya bu prosesin süni şəkildə həyata keçirilməsini bildirir. Termin, əsasən qida sənayesində, xüsusilə süd məhsullarının istehsalında geniş istifadə olunur. Pıxtalaşma prosesi, fermentlərin və ya turşuların təsiri ilə baş verir və nəticədə südün maye halından bərk halına keçməsi müşahidə olunur. Bu proses zamanı süd zülalları (xüsusilə kazein) bir-birinə yapışaraq qatılaşır və pıhtı əmələ gətirir. Pıxtalaşdırma südün saxlama müddətini artırmaq, pendir, qatıq və digər süd məhsullarının istehsalında əsas mərhələ kimi vacib rol oynayır.
Etimoloji baxımdan, "pıxtalaşdırma" sözü "pıxtalaşmaq" feli ilə bağlıdır. "Pıxtalaşmaq" sözü isə, türk dillərinə mənsub kökdən törəmişdir. "Pıxtı" sözü öz növbəsində, qatılaşmış, bərkiymiş maddəni ifadə edir və bu mənada bir çox türk dillərində rast gəlinir. Beləliklə, "pıxtalaşdırma", qatılaşdırma, bərkidilmə, qalınlaşdırma kimi mənaları da özündə ehtiva edir. Lakin "pıxtalaşdırma" termini daha çox süd və süd məhsullarının istehsalı kontekstində istifadə olunur və bu sahədə özünəməxsus terminoloji əhəmiyyətə malikdir.
Cümlədə istifadə nümunələri:
- Südün pıxtalaşdırılması üçün xüsusi fermentlər istifadə olunur.
- Pendir istehsalında südün pıxtalaşdırma prosesi çox vacibdir.
- Sənaye miqyasında südün pıxtalaşdırılması xüsusi avadanlıqlar vasitəsilə həyata keçirilir.
- Südün temperaturu pıxtalaşdırma prosesinə təsir göstərir.
- Qatıq istehsalında südün təbii pıxtalaşması və ya süni pıxtalaşdırma tətbiq oluna bilər.
Qeyd etmək lazımdır ki, "pıxtalaşdırma" sözü yalnız süd məhsulları ilə məhdudlaşmır. Mətndə də qeyd edildiyi kimi, başqa mayelərin də pıxtalaşması mümkündür. Ancaq bu halda, terminin istifadəsi kontekstdən asılı olaraq daha spesifik şərh tələb edə bilər.