Piqmentasiya [lat. pigmentatio] termini heyvan və bitki orqanizmlərində müəyyən rənglərin əmələ gəlməsini ifadə edir. Bu proses, orqanizmin toxuma və hüceyrələrində yerləşən piqmentlərin sintez olunması və paylanması nəticəsində baş verir. Piqmentlər, müxtəlif dalğa uzunluğunda işığı udma və ya əks etdirmək qabiliyyətinə malik olan xüsusi kimyəvi birləşmələrdir. Onların tərkibi və miqdarı orqanizmin növündən, yaşından, genetik xüsusiyyətlərindən, həmçinin ətraf mühitin təsirlərindən, xüsusilə də işıqlandırmadan asılıdır.
Piqmentasiya prosesi, orqanizmin sağlamlığı üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Məsələn, bitkilərdə xlorofil piqmenti fotosintez prosesi üçün vacibdir və bitkinin yaşamasını təmin edir. Heyvanlarda isə piqmentasiya, kamuflyaj, cinsəl seçmə, istiliyin tənzimlənməsi və ultrabənövşəyi şüaların təsirindən qorunma kimi müxtəlif funksiyaları yerinə yetirir. Dəri piqmentasiyası, məsələn, melaninin miqdarı ilə təyin olunur və dərinin rəngini, həmçinin günəş şüalarına qarşı qorunma səviyyəsini müəyyən edir.
Piqmentasiya ilə bağlı pozğunluqlar müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər. Melaninin azalması vitiligo kimi xəstəliyə, artması isə melanom kimi xərçəng xəstəliklərinə gətirib çıxara bilər. Bu səbəbdən piqmentasiya prosesinin öyrənilməsi həm bioloji, həm də tibbi baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Piqmentasiyanın əmələ gəlmə mexanizmi olduqca mürəkkəbdir və bir çox gen və fermentlərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində baş verir. Bu prosesin dəqiq mexanizminin öyrənilməsi, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsi və yeni müalicə üsullarının inkişafı üçün əsas rol oynayır. Piqmentasiya termini həm də rəsm, boya və s. sahələrdə rənglərin əmələ gəlməsini ifadə etmək üçün işlədilir, lakin bu kontekstdə bioloji mənasından fərqlənir.