Ruslaşmaq sözü Azərbaycan dilində köhnəlmiş sayılan bir termindir və əsasən çar Rusiyası dövründəki sosial-mədəni prosesləri təsvir etmək üçün işlənilib. Lüğətlərdə sadəcə "Rus dili və adətlərini qəbul etmək; rus olmaq" kimi tərifi verilsə də, bu izah sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.
Ruslaşmaq termini daha geniş mənada, rus mədəniyyətinin, dilinin, siyasi sisteminin və ümumiyyətlə həyat tərzinin təsirinə məruz qalmağı, bu təsirləri öz həyatında qəbul etməyi və bəzən də bu təsirlərə uyğunlaşmağa çalışmağı ifadə edir. Bu proses sadəcə dil öyrənməkdən və rus adət-ənənələrini qəbul etməkdən daha çoxdur. Ruslaşmaq, siyasi, iqtisadi və sosial strukturların rus modelinə yaxınlaşması, rus mentalitetinin təsiri altında qalmağı da əhatə edə bilər.
Misal üçün, "Orda [Kremldə] sosialistlərin ruslaşan təməli var" cümləsində ruslaşmaq, sosialistlərin rus imperatorluğunun siyasi və ideoloji təsirinə girməsini, rus həyat tərzinə uyğunlaşmağa çalışmasını ifadə edir. Bu sadəcə rus dilini öyrənmələri və rusca danışmaları deyil, həm də rus dövlətinin siyasi strukturuna, sosial normasına inteqrasiya olmalarıdır.
Sözün mənşəyi açıqdır: "rus" kökünə "-laşmaq" əlavəsinin əlavə olunması ilə əmələ gəlib. "-laşmaq" əlavəsi bir prosesi, vəziyyəti və ya keyfiyyəti ifadə edir. Beləliklə, ruslaşmaq sözü ruslaşma prosesini, ruslaşma halını ifadə edir.
Müasir Azərbaycan dilində ruslaşmaq sözü nadir hallarda işlənir və əsasən tarixi kontekstlərdə rast gəlinir. Daha çox neytral və obyektiv terminlər, məsələn, "rus dilini öyrənmək", "rus mədəniyyəti ilə tanış olmaq", "rus təsirinə məruz qalmaq" kimi ifadələr üstünlük təşkil edir. Lakin ruslaşmaq sözünün tarixi və mədəni əhəmiyyətini qeyd etmək vacibdir, çünki bu söz keçmişin sosial-siyasi reallığını əks etdirir.