Saçlı-birçəkli sözü Azərbaycan dilində sifət olaraq işlənir və əsasən qadınlar üçün uzun və gözəl saçlara malik olmaq mənasını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "gözəl uzun saçları olan" kimi izah olunsa da, bu tərif sözün ifadə etdiyi estetik və hətta sosial məzmunu tam əhatə etmir.
Etimoloji baxımdan "saçlı" hissəsi aydın olub "saçlı olmaq" mənasını verir. "Birçəkli" isə daha maraqlıdır. "Birçək" sözü özü də qadın gözəlliyini və uzun saçları ifadə edən bir metafor kimi işlənir. Bu metaforun kökü qədim türk mifologiyasındakı birçək ağacına, həyat ağacına və ya bərəkət rəmzinə bağlana bilər. Beləliklə, "birçəkli" sadəcə "saçlı"nın sinonimi deyil, həm də saçların sürəti, zərifliyi, sıxlığı və bolluğu ilə yanaşı, qadının gözəlliyinin, sağlamlığının və bərəkətinin simvolu kimi də qiymətləndirilməsini ifadə edir.
Misal cümlədəki ("Bax, saçlı-birçəkli, boylubuxunlu, ədəbli-ərkanlı, gözəl-göyçək qız bəsləmişəm") istifadəsi də bunu təsdiq edir. Bu cümlədə "saçlı-birçəkli" digər müsbət keyfiyyətlərlə yanaşı, qızın ümumi gözəlliyinin və arzuolunan xüsusiyyətlərinin tərkib hissəsi kimi təqdim olunur. Yəni, sadəcə fiziki görünüşü deyil, qızın ümumi kamilliyini, əxlaqını və mənəvi sağlamlığını da ifadə edir.
Qısacası, "saçlı-birçəkli" sadəcə "uzun saçlı" mənasından daha geniş bir mənaya malikdir. O, qadının gözəlliyinin, zərifliyinin, bərəkətinin və ümumi kamilliyinin poetik bir təsviridir və folklorik və ya ədəbi kontekstdə daha güclü bir ifadə qüvvəsinə malikdir.