izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sərbəsər sözü fars mənşəlidir və "sərasər" sözü ilə sinonimdir. Lüğətlərdə əsasən "özbaşına, istədiyi kimi, məhdudiyyətsiz, sərbəst" mənalarında izah olunsa da, ədəbiyyatda daha geniş və çox zaman poetik bir kontekstdə işlənir. "Sərasər" sözünün "başdan-ayağa", "tamamilə", "hər tərəfdən" mənaları da nəzərə alınarsa, "sərbəsər"in mənası daha dolğun şəkildə "tamamilə sərbəst, istədiyi kimi, hər tərəfdən azad, məhdudiyyətsiz, özbaşına hərəkət edən" kimi təyin oluna bilər.

Vaqifin misalında olduğu kimi ("Tavuz kimi cilvələnə hər səhər; Bəzək verə camalına sərbəsər"), söz daha çox gözəlliyin, zərifliyin, özünəməxsusluğun sərbəst ifadəsini bildirir. Bu isə sözün sadəcə "özbaşına" mənasını deyil, "özəl bir tərzə, özünəməxsus şəkildə" mənasını da əhatə etdiyini göstərir. Şeirdəki "sərbəsər" tavuzu təsvir etmək üçün istifadə olunur və onun hərəkətinin, görünüşünün məhdudiyyətsiz, sərbəst olmasını vurğulayır.

İkinci misalda ("Şaxta qurutmuş bədənin sərbəsər; Zərrəcə yox hissdən ond"), isə "sərbəsər" daha çox "tamamilə quru", "quruduğu halda sərbəst qalan" mənasında işlənmişdir. Burada "sərbəst" mənası quruduğu üçün hərəkət etmə azadlığının olmaması ilə ziddiyyət təşkil edərək, bədənin fiziki vəziyyətinin tam təsvirini verir. Bu isə sözün kontekstdən asılı olaraq mənasının dəyişə biləcəyini göstərir.

Yekun olaraq, "sərbəsər" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq "özbaşına, istədiyi kimi, məhdudiyyətsiz, sərbəst, tamamilə, başdan-ayağa, hər tərəfdən, özünəməxsus şəkildə" kimi müxtəlif nüansları əhatə edə bilər. Poetik dilin xüsusiyyətlərinə görə isə söz çox zaman daha geniş və rəngarəng mənalar kəsb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz