Səthiləşdirmək

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səthiləşdirmək feli, əsasən, bir şeyin dərinliyini, mürəkkəbliyini, incəliklərini gizlətmək, sadələşdirmək, bayağılaşdırmaq mənasında işlənir. Lüğətdəki "səthi (2-ci mənada) hala salmaq" ifadəsi bu mənanı daha dəqiq şəkildə ifadə edir. Yəni, hər hansı bir mövzu, hadisə və ya əsər haqqında danışarkən, onun daxili mahiyyətini, əsl mənasını, mürəkkəb strukturunu görməməzlikdən gəlmək, yalnız səthi cəhətlərini önə çəkmək deməkdir. Bu, həm də qərəzli, natamam, sadələşdirilmiş bir yanaşmanı ifadə edir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "səth" sözündən törəmədir. "Səth"in özünün də iki əsas mənası vardır: 1) bir cismin xarici tərəfi, üzəri; 2) (məcazi mənada) bir şeyin görünən, zahiri tərəfi. "Səthiləşdirmək" feli ikinci mənanı əsas götürərək, bir şeyin dərinliklərinə varmadan, yalnız görünən tərəfini nəzərə almaq, onun mahiyyətini qısaltmaq, bəsitləşdirmək kimi mənalar kəsb edir.

Misal üçün: "Müəllim mövzunu səthiləşdirərək izah etdi" cümləsində müəllimin mövzunun incəliklərinə girmədən, yalnız əsas məqamları sadə bir şəkildə izah etməsi nəzərdə tutulur. Başqa bir nümunədə isə: "Rəssamın əsərinin səthiləşdirilmiş təsviri onun dərin duyğularını əks etdirmir" cümləsində əsərin yalnız səthi gözəlliyinin, texniki tərəfinin vurğulanması, əsərin məna dərinliyinə toxunulmaması ifadə olunur.

Beləliklə, "səthiləşdirmək" feli, bir şeyin mahiyyətini gizlətmək, onu sadələşdirmək, bayağılaşdırmaq, dərinliyə varmadan yalnız zahiri görünüşü ilə kifayətlənmək mənasını verir və mənfi bir kontekstdə işlədilir. Bu, həm də obyektivliyin olmaması, qərəzli və natamam yanaşmanı ifadə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz