Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şaqqaşaq" sözünün "bax şaqqaşaq" kimi qeyd olunması, sözün əsas mənasının "qarışıq, səliqəsiz, qarışıq-quruluşlu" olduğunu göstərir. Ancaq bu izah kifayət qədər geniş deyil və sözün istifadə sahələrini tam əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş bir izah vermək üçün sözün etimologiyasına və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır.
"Şaqqaşaq" sözü, ehtimal ki, "şaq" (parça, hissə, qırıntı) və təkrarlanan "-qaşaq" (qarışıq, qarışıqlıq bildirən bir element, ehtimal ki, "qaş" – qırıntı, hissə, və ya bir mənada "qaşınmaq" – qarışmaq feli ilə əlaqəli) morfemlərindən əmələ gəlmiş bir söz birləşməsidir. Beləliklə, "şaqqaşaq" "parça-parça, qırıntı-qırıntı, səliqəsiz, qarışıq-qarışıq, bir-birinə qarışmış" mənalarını verir.
Sözün istifadəsi məcazi mənaları da əhatə edə bilər. Məsələn:
- Fiziki təsvir: "Oğlanın saçları şaqqaşaq idi." (Saçlar qarışıq, düzgün taranmamışdı.)
- Mənəvi təsvir: "Düşüncələri şaqqaşaq idi, heç bir qərar verə bilmirdi." (Düşüncələri qarışıq, səliqəsiz, sistemsiz idi.)
- Obyektlərin təsviri: "Ev şaqqaşaq əşyalarla dolu idi." (Evdə əşyalar səliqəsiz, qarışıq şəkildə yerləşdirilmişdi.)
Göründüyü kimi, "şaqqaşaq" sözü sadəcə "qarışıq" mənası ilə məhdudlaşmır. O, qarışıqlığın, səliqəsizliyin, nizamsızlığın müxtəlif səviyyələrini və formalarını ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Sözün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişir və dəqiq mənası cümlənin ümumi məzmunundan aydınlaşır.
Yekun olaraq, "şaqqaşaq" sözünün daha dəqiq və geniş izahı belə verilə bilər: Parça-parça, qırıntı-qırıntı, səliqəsiz, qarışıq-qarışıq, bir-birinə qarışmış; nizamsız, sistemsiz, qeyri-müəyyən. Söz, həm maddi obyektlərə, həm də mənəvi vəziyyətlərə, düşüncələrə tətbiq oluna bilər.