izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Totemizm [şimal Amerika hindularının dilindən]: Bəzi ibtidai və ya ilkin cəmiyyətlərdə geniş yayılmış bir dini-ideoloji sistemdir. Bu sistemdə insan qrupları (tayfa, klan və s.) müəyyən bir bitki, heyvan və ya təbiət hadisəsini öz totemi, yəni mənəvi əcdadı və qoruyucusu kimi qəbul edir və ona müqəddəs sayğı göstərirlər. Totem, qrup üzvləri ilə mistik əlaqəyə malikdir və onların rifahı, məhsuldarlığı və sosial quruluşunda əhəmiyyətli rol oynayır. Totemin simvolu qrupun adına, bayrağına və ya embleminə çevrilə bilər.

Totemizm çox vaxt ekzogamiya (qohum olmayanlarla evlənmə) ilə əlaqələndirilir. Yəni, eyni totemə sahib olan insanlar bir-biri ilə evlənə bilməzlər. Bu, genetik müxtəlifliyi təmin etməklə yanaşı, qruplar arası əlaqələri də gücləndirir. Totemik rituallar və ayinlər, totem heyvanının və ya bitkisinin təsvirləri, rəqsləri və mahnıları totemizmin əsas tərkib hissələrindən biridir. Bu rituallar məhsuldarlığı artırmaq, xəstəliklərdən qorunmaq, düşmənlərdən qorunmaq və sosial əlaqələri möhkəmləndirmək kimi məqsədlərə xidmət edir.

Totemizmin mənşəyi və inkişafı hələ də mübahisəli mövzudur. Antropoloqlar bunun ibtidai insanın təbiətə qarşı duyduğu ehtiramdan və təbiət hadisələrini şəxsiyyətləşdirmə meylinin nəticəsi olduğunu irəli sürürlər. Totemizm sadəcə ibtidai cəmiyyətlərlə məhdudlaşmır; bəzi müasir mədəniyyətlərdə də totemizmin qalıqlarını müşahidə etmək mümkündür. Totemizm haqqında daha dəqiq və dolğun məlumat əldə etmək üçün antropologiya, etnologiya və dini araşdırmalar sahəsinə müraciət etmək daha düzgündür.

Totemizm sözünün etimologiyasına gəlincə, qeyd etmək lazımdır ki, əslində "totem" sözünün özü Ojibve (Chippewa) dilindən götürülmüşdür. Ancaq bu dilin digər dillərdəki təsirlərini, müxtəlif dialektlərdəki fərqləri və mədəniyyətə bağlı təfsir fərqlərini nəzərə alaraq tam olaraq mənasının tərcüməsi birmənalı deyil. "Totem" sözünün həqiqi mənası müxtəlif tədqiqatçılar tərəfindən müxtəlif şəkildə şərh edilmişdir, ancaq ümumi bir qəbul olunan tərif yoxdur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz