Vitaminsizlik (ing. avitaminosis) termini, yeyinti rasionunda bir və ya bir neçə vitaminin olmaması və ya yetərsiz miqdarının olması nəticəsində orqanizmdə yaranan patoloji vəziyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə vitaminlərin “olmaması”ndan daha geniş bir məfhumdur və vitaminlərin qəbulunun tam olmaması, çatışmazlığı, hətta düzgün mənimsənilməməsi hallarını əhatə edir. Yəni, vitaminlərin qida ilə qəbulu kifayət qədər olsa belə, mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri, həzm prosesinin pozulması, bəzi dərman preparatlarının qəbulu və s. səbəblərdən vitaminlərin sorulması və mənimsənilməsi prosesi pozularsa, orqanizmdə vitamin çatışmazlığı yaranacaq və vitaminsizlik əlamətləri özünü göstərəcək.
Vitaminsizliyin əlamətləri müxtəlifdir və konkret olaraq hansı vitaminin çatışmazlığından asılıdır. Məsələn, A vitamini çatışmazlığı gecə korluğuna, dərinin quru və pulcuqlu olmasına, B1 vitamini çatışmazlığı beriberi xəstəliyinə (sinir sistemi pozulmaları), C vitamini çatışmazlığı isə skorbuta (diş ətinin qanaması, qanaxmalar) səbəb olur. Vitaminsizliyin daha ağır formaları ciddi sağlamlıq problemlərinə, hətta ölümə belə gətirib çıxara bilər.
Vitaminsizliyin yaranmasına səbəb olan amillər arasında qeyri-müvazinətli pəhriz (məsələn, birtərəfli qidalanma, məhdudlaşdırıcı pəhrizlər), mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri, sorulma prosesini pozacaq dərmanların qəbulu, mədə-bağırsaq əməliyyatları, genetik xəstəliklər, spirtli içkilərin sui-istifadəsi, şiddətli infeksiyalar və bəzi digər xəstəliklər yer alır. Buna görə də vitaminsizliyin diaqnozu və müalicəsi həkim nəzarəti altında aparılmalıdır.
Terminin etimologiyasına gəldikdə, “vitaminsizlik” sözü "vitamin" və "sizlik" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Vitamin" termini ingiliscə "vital amine" ifadəsindən götürülmüşdür və həyati əhəmiyyətli aminləri ifadə edir. "Sizlik" isə bir şeyin olmamasını və ya çatışmazlığını bildirir. Beləliklə, "vitaminsizlik" sözü həm yeyinti rasionunda vitaminlərin olmamasını, həm də onların orqanizmdə çatışmazlığını ifadə edir.