Şilgir (Prunus cerasus) – gülçiçəyikimilər fəsiləsinə aid, gilasaoxşar yeməli, yabanı meyvəsi olan kol və ya kiçik ağac bitkisidir. Azərbaycan dilində geniş yayılmış və əsasən qərb bölgələrində daha çox rast gəlinən bu bitki, latınca adı ilə də tanınır. Terminoloji baxımdan, “şilgir” sözü daha çox yabanı, vəhşi halda bitən növlər üçün istifadə olunur. Əkinçilikdə yetişdirilən giləmeyvə növləri üçün isə “gila” termini üstünlük təşkil edir. Ancaq bu fərqləndirmə həmişə də ciddi şəkildə tətbiq olunmur və dialektlərdə, həmçinin gündəlik danışıq dilində “şilgir” və “gila” sözləri bəzən bir-birinin sinonimi kimi işlədilə bilir.
Şilgirdə botaniki baxımdan bir neçə növ vardır və onların meyvələrinin ölçüsü, rəngi və dadı müxtəlif ola bilər. Meyvələri turş, şirəli və ya şirin-turş ola bilər. Şilgir meyvələri təzə istehlak olunur, kompot, mürəbbə, şirə və digər qida məhsullarının hazırlanmasında istifadə olunur. Həmçinin, xalq təbabətində də müəyyən tətbiqləri vardır.
Etimalogiyasına gəldikdə, “şilgir” sözünün mənşəyi tam aydın deyildir. Bəzi fikirlərə görə, türk dillərinin köhnə təbəqələrindən gəlir və fərqli dillərdəki oxşar sözlərlə əlaqələndirilə bilər. Lakin bu sahədə dəqiq bir tədqiqat və konsensus yoxdur. Sözün fonetik quruluşu və leksik əlaqələri üzərində daha ətraflı dilçilik təhlili aparılmalıdır.
Cümlə içərisində istifadə nümunələri:
- Dağlarda çoxlu şilgir kolu bitir.
- Nənəm hər il şilgirdən mürəbbə bişirərdi.
- Baharın gəlişi ilə şilgir ağacları çiçəklənməyə başlayır.
- Biz bağçada şilgir əkdik.