izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Urva sözü Azərbaycan dilində xəmir işləyərkən istifadə olunan, xəmirin ələ yapışmamasını təmin etmək üçün səpilən az miqdarda una deyilir. Lüğətlərdə sadəcə "xəmiri kündələyərkən və ya yayarkən ələ yapışmaması üçün onun üstünə səpilən az un" kimi tərif edilməsinə baxmayaraq, urvanın mənası daha genişdir və istifadə sahəsi də bir qədər fərqlidir.

Urva, əsasən əl ilə xəmir yoğurma və yayma prosesində istifadə olunan bir texnikaya əsaslanır. Bu, sadəcə olaraq una deyil, həm də xəmirin quruluşunu, toxumasını və yapışqanlığını tənzimləmək üçün istifadə olunan bir üsuldur. Yəni, urva kimi istifadə olunan unun miqdarı və keyfiyyəti xəmirin növündən və onun ələ yapışma dərəcəsindən asılı olaraq dəyişə bilər. Bəzən çovdar unu, bəzən də buğda unu ola bilər. Hətta bəzi bölgələrdə, xüsusilə çörək bişirmə ənənəsi zəngin olan bölgələrdə, urva üçün qarğıdalı unu və ya digər un növləri də istifadə oluna bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "urva" sözünün türklərin köçəri həyat tərzinə, həm də çörəkçilik ənənəsinə bağlı olduğunu düşünmək olar. "Urva" sözünün kökündə "ur" felinin ("qoymaq", "səpmək") olması ehtimalı var. Bu da sözün mənasını daha da dəqiqləşdirir. Urvanın miqdarının çox az olması da vacibdir; çox miqdarda un əlavə edilməsi xəmirin quruluşunu dəyişəcək və istənilən nəticəyə çatmaq mümkün olmayacaq.

"İki evin urvasından bir fətir olar" məsəli isə urvanın az miqdarda olmasına və onunla da nəticə əldə edilməsinə işarə edir. Bu məsəl, qənaətkarlıq və azdan çox şey əldə etmək bacarığını ifadə edir. Burada "urva"nın məcazi mənası - az miqdarda, lakin əhəmiyyətli bir şey - ön plana çıxır.

Nəticədə, "urva" sözü yalnız "az miqdarda un" demək deyil, əslində xəmir hazırlamaq texnikasının, qənaətkarlıq və səmərəliliyin simvoludur. Azərbaycan kulinariya mədəniyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan bu söz, xalqımızın zəngin dilinin və mədəni irsinin dəyərli bir nümunəsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz